Cá chép do Nhật Bản lai tạo có tên gọi là Nishikigoi, dịch ra tiếng Việt là cá chép nhiều màu sắc, đến thế kỷ 19 thì có thêm tên gọi KOI. Từ Koi theo tiếng Nhật là cá chép, và người Nhật dùng Koi là tên gọi chung cho tất cả các loại cá chép lai tạo.
Cá chép Nhật bản được đánh giá là đẹp về màu sắc và rất đắt giá.
Cá Koi có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khi được người Nhật lai giống thì tạo thành 1 giống cá hòan toàn khác. Cá chép do Nhật Bản lai tạo có tên gọi là Nishikigoi, dịch ra tiếng Việt là cá chép nhiều màu sắc, đến thế kỷ 19 thì có thêm tên gọi KOI. Từ Koi theo tiếng Nhật là cá chép, và người Nhật dùng Koi là tên gọi chung cho tất cả các loại cá chép lai tạo.
Cá chép Nhật Bản - cá Koi, tiếng Nhật là Nishikigoi, được người Nhật lai tạo giống cách đây hơn 200 năm. Mỗi con cá Koi cỏ thể sống đến 100 tuổi. Cá koi chỉ có 4 màu cơ bản là trắng, đỏ, vàng, xám bạc tùy theo từng nơi mà có tên gọi khác nhau như Kohaku, San Showa, Ogon, Kin - Showa, Hi - Utsuri, Shusui,...
Do cá Koi của Nhật thuộc loại xuất sắc, đắt giá và nổi tiếng, nên người Nhật đã tự đặt ra những quy cách về gam màu, tên gọi để phân biệt từng chủng loại.
Cá Koi được chia ra làm 2 loại: Koi chuẩn và Koi bướm.
- Koi chuẩn: Hình dáng giống như cá nguyên thủy, nhưng được pha trộn nhiều màu sắc rất đẹp (khi được nhìn từ trên xuống, dọc theo sống lưng), do đó cá Koi chỉ thật sự đẹp khi được nuôi ở ao.
- Koi bướm: Khác với cá nguyên thủy là vi, vây và đuôi dài, khi bơi nhìn uyển chuyển rất đẹp, nên có thể nuôi được ở cả ao và hồ kiếng. Koi bướm còn có những tên gọi khác như “cá chép vây dài” hoặc “cá chép Rồng”.
Người Nhật Bản thường thả cá chép Nishikigoi trong các hồ nước ở công viên.
Một khu vườn điển hình của người Nhật luôn có hồ nước dùng để thả cá chép Nishikigoi. Cá chép koi đủ màu sắc là yếu tố không thể thiếu để tạo nên cảnh quan kiến trúc vườn. Sự hiện diện của chúng làm cho quang cảnh hồ nước thêm sinh động. Trong hồ, người ta thường thả nhiều giống cá koi đủ kích cỡ và hoa văn.
Người Nhật đặt ra nhiều tiêu chuẩn để đánh giá một chú cá chép đẹp. Ngoài sự nổi bật của hoa văn, độ béo, gầy của cá cũng là yếu tố quan trọng. Những con cá Nishikigoi đẹp có vòng bụng không quá to, hình thể của nó giống như cuộn chỉ, nghĩa là kích thước từ phần ngực phải thon gọn dần đến phần đuôi được đánh giá là giống cá đẹp.
Yếu tố quan trọng thứ hai là vẻ đẹp của vảy cá. Chủng loại cá chép Kohaku nổi tiếng với lớp vảy trắng như tuyết xen lẫn những đốm hoa văn đỏ rực rỡ. Kohaku là đại diện tiêu biểu cho cá chép Nishikigoi. Giống cá này rất được người Nhật yêu thích vì họ quan niệm rằng, sự kết hợp giữa hai màu trắng – đỏ tượng trưng cho điều may mắn.
Một yếu tố quan trọng nữa để đánh giá vẻ đẹp của cá koi là râu của nó. Râu cá phải dài, hai bên râu phải đều nhau. Nếu một con cá koi có râu bị đứt hoặc bị dị tật thì giá trị của nó sẽ giảm sút đáng kể.
Cá chép Koi và các hình xăm trên cá được người Nhật coi là điềm may mắn.
Ở Nhật, ngày 5 tháng 5 là ngày Tết các bé trai – Kodomo no hi. Vào ngày này hàng năm, người Nhật dựng cờ cá chép đủ màu sắc ở phía trước hiên nhà. Họ cho rằng, cờ cá chép tượng trưng cho loài cá sinh ra là để bơi ngược dòng sông, vượt vũ môn hóa thành rồng mà kiêu hãnh tung bay trên bầu trời cao rộng. Đó cũng là ước nguyện mà các bậc cha mẹ muốn gửi gắm đến con trai của họ.
Hiện nay, tại Nhật Bản, cá chép Nishikigoi là sinh vật cảnh rất thịnh hành. Cùng với xu hướng này, các câu lạc bộ cá chép cảnh cũng được thành lập. Cá koi là loài vật rất dạn dĩ, chúng không ngần ngại khi tiếp xúc với con người. Một con cá koi được người nuôi bế trên tay cho ăn là hình ảnh đã quá quen thuộc.
